Zangeres Jamala, die in 2016 het Eurovisie Songfestival voor Oekraïne won, vindt het evenement wel degelijk een politieke kant hebben. In gesprek met NU.nl zegt ze dat het onmogelijk los van elkaar is te zien. Het evenement werd ooit opgezet om landen bij elkaar te brengen, zonder politieke inmenging, na de Tweede Wereldoorlog.
“Je staat daar met een vlag in je handen, je steunt je eigen land en je bent trots op je taal, je cultuur. Dat betekent dat je wel degelijk met politiek bezig bent. Het is zeker niet het enige dat telt, maar het telt wel mee”, aldus de zangeres in gesprek met NU.nl.
“Het is een fantastisch podium om iets van je eigen land te laten zien, om mensen mee te nemen in je verhaal en dat platform gebruiken is ontzettend belangrijk. Daar luistert Europa naar elkaar.”
Jamala won het Songfestival in 2016, met haar nummer 1944. Het nummer gaat over haar overgrootmoeder die in 1944 op de Krim woonde en uit Oekraïne werd gedeporteerd met haar zoons waarna ze werd overgebracht naar Centraal-Azië.
Met het lied wilde ze bereiken dat dit deel van de geschiedenis werd ‘erkend en herdacht’. Hoewel het nummer geen politieke teksten bevatte, werd de link met de annexatie van de Krim twee jaar eerder wel gelegd. Rusland probeerde de deelname van 1944 zelfs tegen te houden, omdat politieke nummers niet mogen meedoen aan het Songfestival. Omdat de tekst ging over haar familie, zag de organisatie daar echter geen reden voor.
“Het winnen van het Songfestival was voor mij een signaal: mensen luisteren naar wat ik te vertellen heb. Destijds had ik niet verwacht dat 1944 nu weer zo relevant zou zijn. Wat ik daar zing, gebeurt nu weer: mensen worden uit hun huizen gehaald en vermoord. Kijk naar Bucha. Daarom blijf ik het nu zingen.”
Kalush Orchestra niet alleen populair door oorlog
Kalush Orchestra doet dit jaar voor Oekraïne mee aan het Eurovisie Songfestival en als we de bookmakers moeten geloven, gaat hun nummer Stefania zonder enige twijfel winnen. Jamala zat in de jury van de landelijke wedstrijd en weet als geen ander wat Kalush Orchestra goed maakt. De band won de wedstrijd in eigen land overigens niet, maar toen bleek dat de winnares had opgetreden op de Krim en daarbij niet de verplichte handelingen had gevolgd, werd zij gediskwalificeerd en werd Kalush Orchestra de inzending.
“Het is echt een goed nummer. Het combineert twee stijlen: rap en dus het moderne, en zang in traditionele Oekraïense vorm. Het is verrassend en anders en ik denk dat dat meetelt in waarom het nu zo populair is. Het is echt niet alleen maar omdat mensen een politiek signaal willen afgeven.”
Volgens Jamala kan er nog een hoop misgaan en is dus niet gezegd dat Oekraïne het Songfestival wint. “Live optreden is echt een risico. Mijn in ear deed het niet goed, dus ik hoorde mezelf amper zingen. Je hebt altijd dingen met de techniek en het is afwachten of het allemaal goed gaat. Bookmakers kunnen dat ook niet inschatten.”
Jamala denkt één ding zeker te weten: de volgende winnaar van het Songfestival zal iets unieks moeten brengen. “Ieder jaar weer zie je dat het niet werkt om na te doen wat het jaar daarvoor werkte. Ik bracht iets met elektronische invloeden, Salvador Sobral (Portugal) zat meer tegen de jazz en soul aan en Netta (Israël) het jaar daarna juist weer heel erg aan de popkant. Het is belangrijk jezelf te zijn en te doen wat bij jou past. Dan ben je een winnaar.”