Roerdalen –
Amsterdam en haar / zijn grachten
Wat is goed: Amsterdam en zijn grachten of Amsterdam en haar grachten? Is Amsterdam mannelijk of vrouwelijk?
Plaatsnamen zijn niet mannelijk of vrouwelijk, maar onzijdig. Bij onzijdige woorden (het-woorden) hoort niet haar maar zijn. Daarom is Amsterdam en zijn grachten goed. Ook namen van dorpen en landen zijn onzijdig. Daarom is juist: Bunnik en zijn inwoners, België en zijn bijzondere bieren en Nederland en zijn Deltawerken.
Dat plaatsnamen en landnamen het-woorden zijn, blijkt uit de volgende voorbeeldzinnen, waarin het lidwoord het opduikt:
- Veel toeristen kennen alleen het Amsterdam van de drugs en de seks.
- Maar wie verder kijkt, kan ook het religieuze of het verstilde Amsterdam vinden.
- Opa heeft heimwee naar het Zoetermeer van vroeger.
- Oma vermaakt zich prima in het verstedelijkte Zoetermeer.
- Sommige mensen willen terug naar hetNederland van de jaren vijftig.
- Het waterrijke Nederland is voor watervogels erg aantrekkelijk.
Plaatsnamen en landnamen: het en zijn
Meestal staat er geen lidwoord bij een plaats- of landnaam, maar dan nog is het een onzijdig woord. Naar onzijdige woorden verwijs je met het persoonlijk voornaamwoord het en het bezittelijk voornaamwoord zijn:
- Zoetermeer wil zijn ambtenaren graag een royaal kerstpakket geven, maar het heeft er niet genoeg geld voor.
- Heb je Amsterdam al eens vanuit het vliegtuig gezien? Ja, dan ziet het er prachtig uit met al zijn grachten.
- Maastricht schijnt prachtig te zijn, maar ik heb het nog nooit bezocht.
- Nijswiller ligt in Limburg; het heeft nog geen 800 inwoners.
- Nederland is zeer welvarend; het scoort dan ook hoog op de ranglijst van landen op de wereld waar je het best kunt wonen.
De woorden stad, gemeente, dorp, land
Als voor de plaatsnaam een woord als stad of gemeente staat, bepaalt dat woord meestal het verwijswoord. Stad is bijvoorbeeld mannelijk en vrouwelijk (en heeft dus twee verwijzingsmogelijkheden), gemeente is vrouwelijk. Dorp en land zijn onzijdig; dan blijven de verwijswoorden dus het en zijn.
- De gemeente Zoetermeer wil haar ambtenaren graag een royaal kerstpakket geven, maar ze heeft er niet genoeg geld voor.
- Heb je de stad Amsterdam al eens vanuit het vliegtuig gezien? Ja, dan ziet hij/ze/het er prachtig uit met al zijn/haar grachten.
- De stad Montfoort verpachtte het kasteel aan zijn/haar burgemeesters.
- Publicatiedatum: 26-07-2012
- Laatste wijziging: 27-07-2021