Roerdalen – Het ANP MELDT EEN VOORPROEF VAN DE WINTER:,De winter begint donderdag en dat gaan we de komende dagen meteen merken. Er steekt een noordoostenwind op, en gedurende de eerste twee weken van december zijn de temperaturen overdag en ’s nachts lager dan normaal. Toch zijn er nog geen voortekenen van aanhoudende vrieskou.
Wie de thermostaat nog niet lager heeft gezet, zou in december weleens de duurste energierekening ooit kunnen krijgen. Dat komt doordat de gasprijzen nog steeds hoog zijn en doordat december de laatste maand is zonder het prijsplafond. Nu betaal je zelf nog de volle mep, vanaf januari springt de overheid grootschalig bij.
Maar er is nog een belangrijke reden: we krijgen een periode van ten minste twee weken die kouder zijn dan normaal voor de tijd van het jaar. Het gasgebruik schiet dan plotsklaps omhoog, waardoor ook de gasprijs verder kan stijgen.
Dat is wennen, omdat we juist een lange ’te zachte’ periode achter ons hebben. In goed geïsoleerde huizen hoefde in oktober en november nog vrijwel niet gestookt te worden.
“Het was een bijzondere herfst omdat de temperatuur op bijna het hele noordelijk halfrond hoger uitviel dan gemiddeld”, zegt KNMI-onderzoeker Michiel van Weele. Europa spande de kroon: hier noteerden we de warmste oktobermaand ooit.
Hogedrukgebied Scandinavië brengt koude lucht
Die hoge herfsttemperaturen zijn nog terug te zien in het water van de Atlantische Oceaan. Boven dat warme water vormde zich ten zuiden van Groenland een krachtig lagedrukgebied. Mede daardoor ontstaat momenteel boven Scandinavië juist een hogedrukgebied. En zoals veel schaatsliefhebbers weten: dat geeft oostenwinden en koud winterweer.
Dat maakt vervolgens nog niet meteen een schaatswinter. Die komt pas als zo’n hogedrukgebied langdurig op dezelfde plek blijft en de oostenwinden langzaam kouder en kouder worden.
Sleutel tot schaatsweer ligt tientallen kilometers boven de Noordpool
Dat hangt af van westenwinden op grote hoogte in de atmosfeer, zoals de straalstroom op 10 kilometer en de poolwervel die daar tot 50 kilometer bovenuit torent. Als die afzwakken, kan een hogedrukgebied boven Scandinavië weken op zijn plek blijven.
De huidige situatie is daar niet mee te vergelijken, zegt Van Weele, expert in die zeer hoge luchtstromingen. “Vanaf 20 kilometer hoogte is de poolwervel momenteel stabiel.”
Met weermodellen kan twee weken vooruit worden gekeken – en die twee weken zullen vrij koud uitpakken. “Maar als we drie weken vooruit proberen te kijken, zie ik geen reden voor een grotere kans op winterkou”, zegt Weele.